Het NBI (National Center for Biotechnology Information) meldt dat bescherming tegen de zon, om huidkanker en veranderingen in veroudering te voorkomen, een combinatie moet zijn van vermijden van de zon, het dragen van beschermende kleding, evenals het gebruik van zonnebrandproducten.

De ontwikkeling van zonbescherming richt zich op het milieu en op verbetering van de ingrediënten om bijv. lokale huidreacties -zoals contactdermatitis en/of fotocontactdermatitis-,  te voorkomen.

Effect in huid na blootstelling Uv-straling

UVC-straling is enorm gevaarlijk en schadelijk voor de mens, omdat het de huidcellen vernietigd. De ozonlaag filtert deze straling. Natuurlijk zonlicht bestaat voor zo’n 95% uit UVA-straling en zo’n 5 % uit UVB-straling. UVB-stralen zijn krachtiger dan UVA-stralen maar dringen minder diep in de huid.

UVA-straling veroorzaakt pigmentatieproblemen, collageenafbraak en een minder goed delende opperhuid. Het gevolg hiervan is: een ruwe, verdikte, lederachtige huid met pigmentvlekken en zichtbare bloedvaten.

UVB-stralen dringen weliswaar minder diep door in de huid maar ze creëren wel schade aan ons DNA. Ze zorgen voor een minder goed functionerend immuunsysteem en kan tumoren tot gevolg hebben. De bekendste drie huidtumoren zijn het maligne melanoom, het basaalcelcarcinoom en het plaveiselcelcarcinoom.

Het maligne melanoom is één van de gevaarlijkste maar minst voorkomende vorm van huidkanker, het basaalcelcarcinoom is het minst gevaarlijk maar de meest voorkomende vorm van huidkanker en het plaveiselcelcarcinoom is vaak het gevolg van actinische keratose (een ruw plekje op uw huid, door zonschade) en hiervan is een grote kans op genezing.

Over het algemeen kun je dus stellen dat zonschade rimpels, pigmentatiestoornissen en elasticiteitsverlies (verslapping)veroorzaakten het ruwe en ongelijkmatige, vlekkerige huidstructuur geeft met kans op tumoren. Reden te meer om extra voorzichtig te zijn!

100 procent bescherming

We willen tegenwoordig graag zonbescherming die zowel UVA- als UVB-straling elimineert. Maar het probleem is dat er geen één filter is die 100% beschermt tegen de zon.

De UV-index is een ander belangrijk punt om mee te nemen in de advisering van een zonbescherming. Deze index -die rekening houd met meerdere factoren- is gemakkelijk online af te lezen. Gaat je op skivakantie of naar de Bahama’s om op het strand te zonnen? Op welk moment van de dag ben je biten in de zon? Tien minuten in de middagzon kan net zoveel schade geven als twee uur in de ochtendzon. Ook dien je rekening te houden met je huidtype, die bepaalt wordt door de kleur van je huid, het haar e de ogen en bepaalt hoe gemakkelijk je bruint in de zon en hoe hoog het risico is op verbranding.

Naast het fototype is ook de gevoeligheid van de huid een graadmeter. De leeftijd. De transpiratiegraad van een huid. En zelfs de leefstijl. Is iemand veel in het water te vinden? Dan heeft een zonnebrandcrème met een fysische filter bijvoorbeeld geen enkele zin; deze zijn namelijk nooit waterproof.

Fysisch versus chemisch

De een pleit voor een zonnebrandcrème met alleen fysische filters, want: het lichaam neemt deze schadelijke stoffen niet op en blijft veilig op de huid liggen.  Terwijl een ander groot voorstander is van chemische filters want: dat smeert zo lekker.

Minerale, oftewel fysische filters, bestaan uit kristallen die de zon weerkaatsen en werken voornamelijk op UVA-straling. Zinoxide en titaniumoxide zijn hiervan voorbeelden.

Chemische filters daarentegen richten zich meer op UVB-straling. Chemische filters dringen dieper door in de huid, absorberen de zonnestralen en de bloedvaten voeren de warmte die hierbij vrijkomt af.

Fysische filters werken puur aan de oppervlakte van de huid en zijn in die zin veiliger en zouden de voorkeur moeten genieten maar deze laten een wit waasje achter en is daardoor minder aangenaam. Met als gevolg dat men zich minder vaak insmeert wat dus meer risico’s geeft.          Een ander nadeel is dat een fysische filter nooit waterproof is. Als een product waterresistent is , weet je dus altijd dat er een chemische filter in verwerkt is. 

Een ander duidelijk verschil is dat chemische filters een half uur moeten inwerken voordat ze veilig zijn en met fysische filters ben je direct beschermd!

Chemische filters dringen dieper door in de huid en geven daarom meer kans op reacties. Oxybenzone is een bekend chemisch filter die huidirritatie veroorzaakt en is het wat dat betreft een goede keuze om voor een alternatief (fysisch) filter te gaan. Zolang je dus niet de neiging hebt om te gaan zwemmen en wél de intentie om consequent te smeren -hoe onaangenaam ook- is het eigenlijk beter om te kiezen voor een zonbescherming met een fysisch filter.

Factor 15 of 50?

Een factor 50 is niet véél veiliger dan een factor 15: het biedt maar 1% meer bescherming dan een factor 30. Een factor 50 is minder prettig in gebruik en bevat meer bestanddelen die bijv. allergische reacties kunnen veroorzaken. Meer van belang voor een goede bescherming dan een hoge factor is: vaker smeren!                                  

Kleine kinderen goed beschermen tegen zonnestralen vermindert de kans op huidkanker in hun latere jaren. Totdat de kinderen beginnen te lopen kan je het beste nog niet smeren maar hen beschermen met vooral bedekkende lichte kleding. Daarna kan je beginnen met hypoallergene formules, fysische zonbescherming met zinkoxide en een factor 30. Als ze gaan zwemmen: kleding aan!

Gebruik een spray bij kinderen niet rechtstreeks maar eerst op je handen om vervolgens het kind ermee in te smeren. De kleine kristallen in fysische filters kunnen kinderen inadeen en die kunnen schade aanrichten.

Allergie of irritatie

De zon ingaan nadat de zonnebrandcrème in de huid is opgenomen, kan een allergische reactie of een fototoxische reactie teweegbrengen. Het product zonder de combinatie met zonlicht geeft dan geen reactie, maar met zonlicht wel. Bij chemisch filters zien we sneller allergische reacties en bij zonbescherming met een hoge factor ook. Bij een irritatie is het product zélf irriterend.

Een allergietest kan uitwijzen of het om een allergie of een irritatie gaat, al dan niet in combinatie met zonlicht.

SPF in dagcrèmes

De UV-index oftewel zonkracht geeft op elk specifiek moment en op elke specifieke plaats de hoeveelheid straling aan. Als deze extreem laag is hoef je niet te smeren met een hoge beschermingsfactor. Als je een dagcrème mét factor wil smeren gebruik er dan een met een fysische filter en niet een chemische zodat je geen onnodige ‘rommel’ opneemt.

Een andere optie is minerale make-up. Dit blokkeert de zon ook, zonder toevoeging van zonnefilters.

Daarnaast is het voor de vitamine D-opname goed om twintig minuten lang met een zo groot mogelijk huidoppervlak blootstelling te hebben aan zonlicht.

Het eten van bepaald voedsel met veel antioxidanten -bijvoorbeeld bessen, framboos, bosvruchten, aardbei, tomaat, walnoten- en het innemen van supplementen met antioxidanten hebben een herstellend vermogen op zonnebrand.

Bron: de Beauty professional 2022 ed 4:artikel met Dr. Ilan Karavani, dermatoloog